Ndërlidhja me Industrinë dhe Partneriteti

Koncepti i edukimit në fushën e Mekatronikës në UBT është rezultat i zhvillimit dhe prodhimit të industrisë përpunuese në Kosovë. Kërkesa për programet akademike në fushën e inxhinierisë së industrisë në program të Mekatronikës nuk ishin të kënaqshme deri në këtë dekadë, kur UBT, në bashkëpunim me partneret kryesorë austriakë zhvilloi programin e parë të Menaxhimit të Mekatronikës.

Sondazhi fillestar i industrisë (UBT, 2009), kishte vënë në dukje të qartë nevojat e industrisë drejt mekanikës, duke reflektuar në rolin vendimtar në automatizim, elektronikë dhe sisteme të zgjuara kishte fituar njohuri në degët e inxhinierisë mekanike. Kështu, themelet e mekatronikes në UBT u karakterizuan nga një ndikim i fortë në tregut për këtë lloj të arsimit, për shkak të rolit të madh të mekatronikës dhe inxhinierisë në industrinë, që është në zhvillim e sipër në Kosovë. UBT, si pjesë e një projekti të mbështetur nga EU Erasmus, u akreditua dhe drejtoi një program Menaxhimi të Mekatronikës viteve të fundit. Pasi që në UBT nuk ishte themeluar asnjë disiplinë tradicionale e inxhinierisë, programi ishte operuar nga fillimi.

Të diplomuarit e Mekatronikës në UBT pritet të jenë në gjendje të përshtaten shpejt me trendët e industrisë, të përgjigjen shpejt për nevojat e tregut dhe të kenë një qasje integruese në zhvillimin e produktit dhe procesit, dhe në bazë të njohurive dhe përvojave të tyre në fusha të ndryshme, si dhe aftësive të përfituara në diciplina të ndryshme, të jenë edhe udhëheqës të ekipeve.

Të diplomuarve do t’iu kërkohet të punojnë në një mjedis industrial me teknologji të përparuar sipas principeve mekatronike, si dhe të komunikojnë me të dhe të sigurojnë një lidhje midis specialisti të një fushe të caktuar me kërkesat e bizneseve kosovare. Ata, gjithashtu, do të jenë në gjendje të japin kontribut të rëndësishëm në të gjitha fazat e dizajnimit të inxhinierisë – nga koncepti deri tek dizajnimi final i produktit, konkretisht, të ndërlidhin sisteme elektrike, elektronike, kompjuterike dhe mekanike, që janë projektuar njëkohësisht për të funksionuar si një sistem i integruar.

Kërkesa e tregut të punës në Kosovë, në fushën inxhinierike, ka qenë veçanërisht i lartë gjatë viteve të fundit. Në fakt, numri i vendeve të punës të kësaj fushe është më i lartë se numri i studentëve të regjistruar në institucionet e arsimit të lartë në këtë fushë.

UBT përdor një kornizë me disa indikatorë për të vlerësuar kërkesën e tregut të punës dhe vlerën e shtuar të aftësive në industrinë e industrisë: (1) sektorët ekonomikë me potenciale më të rëndësishme të burimeve njerëzore, (2) ndikimi i sektorëve të aftësive në ekonomi dhe (3) potenciali i krijimit të vendeve të punës në sektorin ekonomik. Treguesi i parë – Sektori ekonomik me potencialin më të rëndësishëm të burimeve njerëzore – zhvillimi ekonomik varet nga aftësia e një vendi për të krijuar njohuri të reja në produkte dhe shërbime që kërkohen në tregjet globale.

Përshtatja ndaj kërkesave zakonisht bazohet në njohuritë e përdorura për krijimin e produkteve dhe shërbimeve që janë aktuale në treg. Nëse dituria se si të bësh është importuar dhe avantazhi konkurrues është ndërtuar në punë të lirë, mund të ketë efekte pozitive në të ardhurat, punësimin dhe mirëqenien sociale. Prandaj, rritja e njohurive vendore dhe zhvillimi janë çelësi për të fituar dhe mbajtur konkurrencën. Autorizimi i përdorur për aftësinë e sektorëve ekonomikë për të përshtatur, përtërirë dhe për të mbetur konkurrues, është pjesa e të punësuarve në vendet e punës që kërkojnë aftësi të nivelit të lartë, që arrihen kryesisht përmes kualifikimeve të arsimit të lartë, si dhe aftësi teknike për aplikimin e njohurive në mjediset e prodhimit. Procesi ynë analitik gjenerohet duke krahasuar dinamikën e Anketës së Fuqisë Punëtore (2014) dhe grupimin e profileve të punës dhe tregton në kategoritë ISCO.

Treguesi i dytë matë përdorimin e sektorëve të përzierjes së aftësive (ISCO) të aplikuara në sektorët ekonomikë. Anketa e fundit e Forcave të Punës thotë se biznesi dhe administrata, industria e tregtisë, bujqësia dhe agrobiznesi, si dhe profesionet prodhuese dhe përpunuese kanë aplikacionin më të madh në sektorët ekonomik të Kosovës.

Treguesi i tretë matë numrin e vendeve të punës të krijuara në dekadën e fundit në sektorët përkatës ekonomik dhe sektorët e aftësive. Kur analizojmë numrin e vendeve të punës të krijuara nga sektori ekonomik, sipas AFP-së (2015), sektorët që kontribuuan më së shumti në numrin e vendeve të punës të krijuara në Kosovë janë:

 

 

Bazuar në AFP (2014) sektorët kryesorë të aftësive që kanë kontribuar në krijimin e vendeve të punës në Kosovë në vitet e fundit janë si më poshtë:

 

Ekzistojnë dy sektorë të aftësive që kanë kontribuuar në krijimin e vendeve të punës në Kosovë në dekadën e fundit dhe janë relevante për programin tonë të propozuar: prodhimi dhe përpunimi i veprimtarive të inxhinierisë dhe tregtisë së inxhinierisë, të cilat së bashku kanë kontribuuar për rreth 20% të vendeve të punës të krijuara gjatë dekadës së fundit.

Në bazë të anketimit të Forcave të Punës dhe prodhimit të dalë, janë sektorët ekonomikë me numrin më të madh të vendeve të punës të krijuara gjatë dekadës së fundit, janë sektorët e aftësive që kryesisht kanë kontribuuar në krijimin e vendeve të punës (20%). Për më tepër, tregtia e prodhimit/përpunimit dhe inxhinierizimit janë disa prej aftësive të përziera me aplikimin më të lartë në ekonomi, me 71%, respektivisht 64%. Së fundi, prodhimi i elektronikës, informatikës dhe programimit, si dhe tregti të tjera të inxhinierisë, janë disa nga sektorët e aftësive që punësojnë numrin më të madh të profesionistëve.